بەڕێزان
دۆستانی ئازیز
ئەمڕۆ ڕێكەوتی دەی حوزەیرانی 2005 یەكەمین ساڵڕۆژی "ڕۆژی نێودەوڵەتی دیالۆگی نێوان شارستانییەكانە" كە سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكانە. جێی خۆشحاڵیمە لەگەڵ دۆستانمان لە سەرانسەری جیهاندا بەشداری ئەم بۆنەیە بكەم.
لە جیهانی ئەمرۆدا زیاتر لە 200 دەوڵەت‌و ناوچە‌و زیاتر لە 2500 گروپی نەتەوەیی هەن. لە ئاكامی هەوڵی مرۆڤایەتی لە بواری بەرهەمهێنان‌و ژیاندا، چەندین شارستانی گەشەسەندوو، كە تەواوكەر‌و ئیلهامبەخشن بە یەكتر ریزبەندبووە.
ئەم شارستانییانە وای كردووە گوندە جیهانییەكەمان شوێنێكی هەمەچەشن‌و هەمەڕەنگ‌و ژیانبەخش‌و زیندوو بێت‌و، تێكڕای كۆمەڵگەی مرۆڤایەتیش یەك پێكهاتەی دابەشنەكرا‌و یەك چارەنووسی هاوبەشی هەبێت.
لەسایەی گۆڕانكارییە قوڵەكان، كە پێش ئەم سەدەیە مرۆڤایەتی بە خۆیەوە نەیبینیوە، نەریتە شارستانییەكان مانایەكی وێنەداری نوێی بە خۆوە بینیوە‌و، تێكەڵبوونی شارستانییەكان پێداویستییەكی ژیانە‌و، ئەمرۆش كات بۆ چەسپاندنی دیالۆگ نێوان شارستانییەكان ئێجگار گونجاوە.
ساڵی ڕابووردوو، حەفتاوهەشتەمین خولی كۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەكگرتووەكان بە پشتگیری سەرجەم دەوڵەتانی ئەندام، بڕیاڕی لەسەر پێشنیازی چین‌و 82 دەوڵەتی دیكە داوە، بۆ ئەوەی 10ی حوزەیرانی هەموو ساڵێك ببێتە ڕۆژی نێودەوڵەتی دیالۆگی نێوان شارستانییەكان. 
ئەم بڕیارە دەڕبڕی ئاستی هاوبەشی گەلانە بۆ چەسپاندنی دیالۆگ‌و لەیەكترتێگەیشتن‌و پێشكەوتنی هاوبەش.
دیالۆگی نێوان شارستانییەكان پردی ئاشتییە. لە هەشتایەمین ساڵڕۆژی سەركەوتن بەسەر فاشیزم‌و دامەزراندنی نەتەوە یەكگرتووەكان، ئاشتی وەك ئامانجێكی هاوبەشی تەواوی گەلانی جیهان ماوەتەوە. دیالۆگی نێوان شارستانییەكان یارمەتیدەری پڕكردنەوەی قۆرت‌و بۆشایی نێوان شارستانییەكان‌و، ڕەوینەوە‌و نەهێشتنی بڕیار‌و بۆچوونی پیشوەخاتەنەیە‌و، زەمینەی چەسپاندنی متمانەی هاوبەشە‌و، هۆكاری پاراستنی ئاسایشی هاوبەشە.
دیالۆگی نێوان شارستانییەكان لە مێژوودا هێزێكی پاڵپێوەنەری گەشەپێدان بووە‌و، ڕێگای ئاوریشمی كۆن یەكێتی نێوان شارستانییەكانی ڕۆژهەڵات‌و ڕۆژئاوا درووستكرد‌و بەشداری لە پەرەسەندنی مرۆڤایەتی كرد. ئەم دیالۆگی شارستانییە لە سەردەمی جیهانگیردا ئاڵوگۆڕكردنی بەرهەمی عەقڵ‌و تەكنۆلۆجیا ئاساندەكات‌و، هەنگاوەكانی نوێكردنەوە‌و گەشەپێدانی هاوبەش خێراتر دەكات.
دیالۆگی نێوان شارستانییەكان پردی دۆستایەتییە.مێژوو سەلماندوویەتی، كە كرانەوە ئاستی لەیەكتر تێگەیشتن بەرزدەكاتەوە‌و، ئاڵوگۆری كەلتووری متمانە قوڵدەكاتەوە. لە ڕێگای دیالۆگەوە گەلان دەتوانن ناكۆكییەكانیان بڕوێننەوە‌و، ئاستی هاوسۆزی‌و لەیەكتر تێگەیشتنی نێوانیان بەرزكەنەوە.  
دۆستانی بەڕێز
شارستانی چین ڕەگی خۆی لە نێو خاكی چیندا داكوتاوە. بە درێژایی مێژووش ئەم شارستانییە پەرەی بە تایبەتمەندییەكانی خۆی داوە، كە بریتین لە بەردەوامی و داهێنان و یەكبوون‌و گشتگیری‌و ئاشتی.
لە ساڵی 2023 سەرۆك شی جین بینگ بە شێوەیەكی فەرمی دەستپێشخەری شارستانی جیهانی ڕاگەیاند. ئەم دەستپێشخەرییە بانگەوازێكە بۆ باپەندبوون بە نەریتی هاوبەشی مرۆڤایەتی‌و جەختكردن لەسەر كەلەپور‌و داهێنان‌و، بتەوكردنی ئاڵوگۆڕ‌و هاوكاری نێوان گەلان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا.
بەشێك لەم دەستپێشخەرییە هەوڵەكانی چینە بۆ ئاسانكاری ئەنجامدانی دیالۆگ نێوان شارستانییەكان.
لەگەڵ گەیشتنی جیهان بەم وەرچەخانە مێژووییە، چین پشتگیری دیالۆگی نێوان شارستانییەكان لەم سێ بوارە دەكات.
یەكەم/ داكۆكیكردن لە یەكسانی نێوان شارستانییەكان. هیچ شارستانییەك لەوەی دیكە بەرزتر‌و بەناوبانگتر نییە. پێویستە ڕێز لە ڕێڕەوی گەشەپێدان‌و بژاردەی سیستمی كۆمەڵایەتی هەر گەلێك بگیڕێت‌و، تیۆری ململانێی شارستانییەكان‌و دەستێوەردان لە كاروباری ناوخۆیی‌و بەكەمتەماشاكردنی بەرامبەر ڕەتبكرێتەوە. ئێمە باوەڕمان بە فرەییەكی ڕاستەقینە‌و ڕۆڵی نەتەوە یەكگرتووەكان لە چەسپاندنی دیالۆگی شارستانییانە هەیە‌و، جەخت لەسەر قازانجی هاوبەش و بەیەكەوە ژیان دەكەینەوە.
دووەم/ هاندانی ئاڵوگۆڕ نێوان شارستانییەكان. گرنگە دەوڵەتەكان كار بۆ پەرەپێدانی فێربوونی هاوبەش بكەن، بە مەبەستی هەڵێنجانی وانەی پێویست لە تێكەڵبوونی شارستانییەكانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی بەربەستە جیهانیەكانی بەردەمیان‌و، ئەنجامدانی نوێبوونەوەیەكی جیهانی. 
چین بە شێوەیكی ئەرێنی بیر لە میوانداریكردنی كۆربەندی جیهانی شارستانییەكان سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان لە ساڵی 2028 دەكاتەوە، هەروەها پشتگیری دارایی دەستە جیهانییەكانی تایبەت بە دیالۆگی شارستانییە دێرینیەكان دەكات‌و بەردەوام پشتگیری لە میكانیزمەكانی فراوانكردنی پێگە نێودەوڵەتییەكانی دیالۆگە.
سێیەم/ بەهێزكردنی پێشكەوتنی شارستانییەكان.
گرنگە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی هانی بڵاوبوونەوە بیر‌وڕا‌و تەكنۆلۆجیا‌و زانست بدات‌و، ئاست‌و سنووری زانیاری مرۆیی بەرەوپێشەوە ببات‌و، بە دروشمی "تەكنۆلۆجیا لە پێناوی چاكە" ئامرازەكانی زیرەكی دەستكرد بۆ بەردەوامبوون‌و داهێنانی شارستانییەكان‌و، زیادبوونی سامانی ماددی‌و روحی هاوبەش‌و، بنیاتنانی كۆمەڵگەی چارەنووسی هاوبەشی گەشەسەندووی سەرجەم شارستانییەكان بێت.
لە كۆتاییدا، مرۆڤایەتی یەك هەسارە‌و یەك چارەنووسی هاوبەشی هەیە.
دەبا كاربكەین بۆ ئەوەی دیالۆگ ببێتە سیمفۆنییەكی هاوئاوازی كەشتیوانی‌و، لە دەریای شارستانی جیهانیدا بەرەو دواڕۆژی باشتر بمانبات.
سوپاس بۆ ئیوەی بەرێز.